Zelfredzaamheid is een veel gehoorde term in zorginstellingen en in gemeenteland. Met name sinds  langdurige zorg, de toeleiding naar werk en jeugdzorg onder de gemeentelijke verantwoordelijkheid vallen. Ook voor veel sociaal ondernemers is het vergroten van de zelfredzaamheid van hun doelgroep een belangrijk speerpunt. Maar waar hebben we het nu over, als we spreken over zelfredzaamheid?

Zelfredzaamheid is het vermogen om algemene dagelijkse levensverrichtingen zelfstandig te kunnen doen. Deze verrichtingen hebben betrekking op verschillende domeinen, bijvoorbeeld in een inkomen voorzien, lichamelijk en geestelijk gezond blijven of een steunend sociaal netwerk onderhouden. Je kunt zelfredzaam worden genoemd ‘als je een acceptabel niveau van functioneren hebt gerealiseerd op alle gebieden waarmee elke Nederlander in het dagelijks leven mee te maken krijgt.’ Daarbij ligt de nadruk op wat iemand zelf (nog) kan doen, al dan niet met hulp vanuit zijn omgeving.

Zelfredzaamheid is dus een breed begrip, omdat het zoveel ‘levensdomeinen’ beslaat en het laat zich daardoor lastig in kaart brengen. Maar toch wil je als sociaal ondernemer of als zorgprofessional graag weten op welke gebieden jouw doelgroep het meeste hulp nodig heeft en of jouw programma bijdraagt aan het vergroten van de zelfredzaamheid van je cliënten.

Een veelgebruikt  instrument om zelfredzaamheid in kaart te brengen is de Zelfredzaamheidmatrix (GGD Amsterdam, 2017). De zelfredzaamheidmatrix geeft inzicht in het functioneren van een persoon op 13 levensdomeinen op het moment van invullen. Wanneer je de zelfredzaamheidmatrix vaker uitvraagt, kun je ook zien op welke gebieden iemand achterblijft, stabiel blijft of juist vooruit gaat. Deze 13 levensdomeinen zijn:

• Financiën
• Werk & Opleiding
• Tijdsbesteding
• Huisvesting
• Huiselijke relaties
• Geestelijke gezondheid
• Lichamelijke gezondheid
• Middelengebruik
• Basale en Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen (zoals wassen, aankleden, boodschappen doen, telefoneren etc.)
• Sociaal netwerk
• Maatschappelijke participatie
• Justitie

Voor elk levensdomein worden 5 situaties geschetst: (1) één waar sprake is van acute problematiek,  één waarin iemand volledig zelfredzaam is (5) en alles daar tussen in. Neem bijvoorbeeld het levensdomein financiën:

1. Ik heb geen inkomsten, wel hoge, groeiende schulden.
2. Ik heb onvoldoende inkomsten en groeiende schulden.
3. Ik kan in basis behoeften voorzien en/of geld gepast uitgeven. Eventuele schulden zijn tenminste stabiel.
4. Ik kan in basis behoeften voorzien zonder uitkering. Ik kan eventuele schulden zelf beheren en deze verminderen.
5. Ik heb ruim voldoende inkomsten en goed financieel beheer. Mijn inkomen is hoog genoeg om te sparen.

Aangezien de doelgroep heel divers kan zijn en de antwoordopties soms lastig te interpreteren zijn, wordt geadviseerd de zelfredzaamheidmatrix altijd samen met de cliënt in te vullen.

Al deze levensdomeinen zijn getest in heel Nederland en relevant voor iedere volwassene. Sinzer maakt graag gebruik van gevalideerde schalen, omdat daarvan al is aangetoond of de score daadwerkelijk weergeeft wat je wilt meten. Daarom is de Zelfredzaamheidmatrix toegevoegd aan Sinzer’s bibliotheek, een database met verschillende standaard templates om impact te meten. Vanuit onze bibliotheek kun je deze kopiëren en gebruiken in je eigen omgeving in de Sinzer tool. Zo krijg je inzicht in de zelfredzaamheidscore per individu, per project of voor meerdere projecten.

Wil jij de zelfredzaamheidmatrix gebruiken om de zelfredzaamheid van jouw doelgroep in kaart te brengen? 

Vraag dan nu een demo aan van onze tool!