Sinzer Blog

Gekanteld werken

‘Kantelen’ en ‘gekanteld werken’ zijn veelgehoorde termen wanneer er wordt gesproken over de transformatie van het sociaal domein. De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) omschrijft kantelen als ‘het in gesprek gaan met de burger om, uitgaande van de eigen mogelijkheden, te komen tot ondersteuning die bijdraagt aan het kunnen blijven ‘meedoen’ in de samenleving.’ 

Waar gemeenten en sociale ondernemingen gaan samenwerken om maatschappelijke vraagstukken op te lossen, rijst vaak een aantal vragen: welke impact wordt er gerealiseerd en hoe wordt deze gemeten? Leidt het tot kostenbesparingen voor de gemeente en hoe groot zijn die? Hoe om te gaan met besparingen die worden gerealiseerd binnen een ander domein? En welke investeringen zijn er nodig om dit te bereiken? Een maatschappelijke Business Case (mBC) helpt sociale ondernemingen en gemeenten om de impact in kaart te brengen en antwoord te krijgen op de genoemde vragen. Maar waar moet je op letten bij het maken en gebruiken van zo’n mBC?

De gemeente Nijmegen en diverse zorgenketenpartners hebben gesignaleerd dat het voor sommige volwassenen met een Ernstig Psychische Aandoening (EPA) moeilijk is om (betaald) werk of zinvolle dagbesteding te vinden, wat negatieve effecten heeft op de door hen ervaren gezondheid en kwaliteit van leven. Het aanbieden van IPS-trajecten (Individuele Plaatsing en Steun) wordt gezien als een van de mogelijk antwoorden op dit probleem. Een analyse van de bredere maatschappelijke effecten hiervan stond centraal in een maatschappelijke Business Case (mBC) die Sinzer uitvoerde in opdracht van en samenwerking met de Gemeente Nijmegen.

Tijdens het recente debat ‘Welvaart in Kaart’ in de Tweede Kamer riep Kamerlid Marianne Thieme op om op zoek te gaan naar andere indicatoren voor beleid dan geld. “Waarom laten we ons vangen in economische cijfers, die niets zeggen over de kracht van onze gemeenschapszin?” En “waarom willen we alles meten en in geld uitdrukken, behalve dat wat het leven echt de moeite waard maakt?”, zo vroeg ze zich enigszins geërgerd af. En wellicht terecht, want beleidsmakers en politici baseren zich nog veelvuldig op de Macro Economische Verkenningen, die vaak als belangrijke leidraad worden gebruikt bij het ontwikkelen van nieuw beleid. Hoewel deze rapportages belangrijke inzichten verschaffen, zeggen ze nauwelijks iets over welvaart in de breedste zin van het woord. De benadering is met name financieel-economisch van aard. Het is dan ook van belang dat er gezocht wordt naar indicatoren die immateriële waarde centraal stellen, om die vervolgens te kunnen gebruiken bij het ontwikkelen van nieuw beleid.

Minder overheid, meer samenleving: een maatschappelijke ontwikkeling die niet meer te stoppen is. Aan de ene kant rekent de overheid op het probleemoplossend vermogen van de samenleving en is zij ook om budgettaire redenen genoodzaakt daarop waar mogelijk te vertrouwen. Aan de andere kan stropen ook burgers, (sociaal) ondernemers en maatschappelijke partners in toenemende mate de mouwen op en eisen zij meer ruimte om zelf maatschappelijke problemen te lijf te gaan. Het fenomeen maatschappelijk aanbesteden vervult daarin een steeds belangrijkere rol: het biedt burgers, lokale initiatieven, sociaal ondernemers en maatschappelijke organisaties de kans om taken uit te voeren die traditioneel bij (commerciële) marktpartijen lagen of door de overheid zelf werden uitgevoerd